Çocuklarda Korku ile Başa Çıkmak

Çocuklarda Korku ile Başa Çıkmak

Çocuklarda korku, doğuştan gelen ve belirli bir yaş aralığında ortaya çıkması beklenen doğal bir duygudur. Çocukların karanlıktan, gök gürültüsünden, yalnız kalmaktan veya ayrılmaktan korkmaları oldukça yaygındır. Bu tür korkular, çocukların güvenli sınırlar içinde büyümeleri ve kendilerini koruyabilmeleri için önemli bir gelişim parçasıdır. Ancak bazı durumlarda korkular, çocukların özgüvenini etkileyebilir ve günlük yaşamlarını zorlaştırabilir.

Ebeveynler olarak, çocuklarımızın korkularını anlamak ve onları güvenle desteklemek, sağlıklı duygusal gelişim için önemlidir. Bu yazıda, çocukların korkularını anlamak ve onlarla sağlıklı bir şekilde başa çıkmalarına yardımcı olmak için rehber niteliğinde bazı öneriler bulabilirsiniz. Gelin, çocuklarımızın dünyasındaki korkuları anlamak ve onları cesaretle desteklemek için neler yapabileceğimize bakalım.

 Çocukluk Korkularının Temel Nedenleri

1. Gelişimsel Faktörler ve Yaşa Bağlı Korkular 

Çocukların belirli yaş gruplarında yaygın olarak yaşadıkları korkular vardır. Örneğin, küçük çocuklar (2-4 yaş) ayrılık veya yüksek sesler gibi anlık durumlara tepki verirken, biraz daha büyük çocuklar (5-7 yaş) hayali karakterlerden ya da doğaüstü varlıklardan korkabilir. Çocuk büyüdükçe gerçek ve hayal ayrımını yapmaya başladığından, korkular da şekil değiştirebilir.

2. Belirsizlik ve Bilinmeyen Durumlar

Çocuklar çevreyi yeni keşfederken, tanımadıkları veya anlayamadıkları olaylardan dolayı korku geliştirebilir. Örneğin, karanlıkta ne olduğunu görememek, gök gürültüsü veya ani seslerin sebebini bilememek gibi durumlar çocuklar için bilinmez olduğu için korkutucu olabilir.

3. Ayrılık ve Güven İhtiyacı

Çocuklar ebeveynlerine, özellikle de kendilerini güvende hissettikleri kişilere bağlıdır. Ebeveynlerinden veya bakım veren kişilerden ayrı kalmak, onların güvende olmadıkları hissine kapılmalarına neden olabilir. Bu durum, özellikle küçük çocuklarda yaygın olan ayrılma kaygısı ile ilişkilidir.

4. Olumsuz Deneyimler ve Travmalar

Geçmişte yaşanmış korkutucu veya travmatik bir deneyim de korkuların temelinde olabilir. Örneğin, bir köpek tarafından korkutulmuş bir çocuk hayvanlardan korkmaya başlayabilir ya da ani bir sesle ürkmüş bir çocuk, yüksek seslere karşı hassasiyet geliştirebilir.

5. Aile ve Çevresel Etkiler

Çocuklar etraflarındaki yetişkinleri gözlemleyerek birçok şey öğrenir. Eğer bir ebeveyn veya bir yetişkin, belirli durumlara (örneğin karanlığa, yüksek seslere veya sosyal ortamlara) karşı kaygılı bir tavır sergiliyorsa, çocuklar da bu korkuları benimseyebilir. Çevresinde korkutucu hikayeler anlatılması, televizyon veya sosyal medyada korkutucu içeriklere maruz kalması da çocukta korku gelişimine yol açabilir.

6. Değişiklikler ve Yeni Durumlar

Yeni bir okula başlamak, ev taşımak, ailede bir kardeşin dünyaya gelmesi gibi değişiklikler de çocukların kendilerini güvensiz hissetmelerine yol açabilir. Bu tür değişiklikler, çocukların alışık olmadıkları durumlar olduğundan, korku yaratabilir.

7. Gelişimsel Kaygılar ve Başarısızlık Korkusu

Özellikle okul çağına gelen çocuklarda, arkadaş edinme, derslerde başarılı olma gibi sosyal ve performansa dayalı kaygılar korku oluşturabilir. Çocuklar, başkalarının kendilerini nasıl değerlendirdiği konusunda endişe duyabilir ve başarısızlık korkusu yaşayabilir. 

Çocuklarda Korkularla Başa Çıkma Yöntemleri

1. Korkuların Normal Olduğunu Vurgulamak: Çocuklara korkularının doğal olduğunu ve herkesin korkularının olabileceğini anlatmak önemlidir. Örneğin, "Biliyor musun, ben de bazen karanlıktan korkuyorum," diyerek onlara yalnız olmadıklarını hissettirebilirsiniz. Bu, çocukların duygularını anlamalarına ve kabullenmelerine yardımcı olur.

2. Korkuyu Anlamak: Çocuğunuzun korkularını “Çocukluk korkusudur geçer.” diye düşünüp küçümsemeyin. “Yatağımın altında hayalet olmasından mı korktun? Kocaman çocuk oldun sen.” demek ona önemsenmemiş hissettirir, korkusunun artmasına sebep olabilir. Onun yerine “Ben de senin yaşlarındayken korkardım” gibi empati kuran ifadeler kullanmak, çocuğa önemsediğini hissettirmek çocuğun kendisini daha iyi hissetmesini sağlar.

3. Güvenli İletişim Alanı Kurmak: Çocuğunuzun korkularını paylaşması için alan oluşturun. “Seni korkutan nedir, konuşmak ister misin?” gibi sorularla onları konuşmaya teşvik edebilirsiniz. Kendilerini rahatça ifade edebildikleri, yargılanmadan dinlendikleri güvenli bir alan sunmuş olursunuz.

4. Korkuları Pekiştirmemek: Çocuğunuz eğer yüksek seslerden korkuyorsa asla kulaklarını kapatarak onu tamamen sessiz bir ortama almayın. Bu, kısa vadede rahatlamasını sağlasa da seslerden daha fazla korkmasına neden olabilir. Bunun yerine, yavaşça yüksek sesleri tanıtmak ve onunla seslerin ne olduğunu konuşmak daha doğru olacaktır. Örneğin, gök gürültüsünden korkuyorsa, yanında durup sesin doğal bir olay olduğunu anlatabilir, böylece kendini güvende hissetmesini sağlayabilirsiniz.

5. Kendi Korkularınızı Paylaşmak: Çocuklara, ebeveynlerinin de korkuları olduğunu göstererek daha rahat hissetmelerini sağlayabilirsiniz. Örneğin, "Ben de karanlıktan korkuyordum, ama zamanla bunun normal olduğunu anladım," diyerek onlara model olabilirsiniz.

6. Güçlü Hayal Gücü Kullanmak: Çocukların hayal gücünü kullanarak korkuları daha az tehditkâr hale getirmek, etkili bir stratejidir. Örneğin, karanlıktan korkan bir çocuğa “Hayalindeki koruyucu süper kahraman seni koruyacak,” gibi bir cümle ile onu cesaretlendirebilirsiniz. Bu tür hayal gücü kullanımları, korkunun daha eğlenceli bir hale gelmesini sağlar.

7. Nefes Egzersizleri ve Rahatlama Teknikleri Öğretmek: Çocukların korku anlarında kendilerini sakinleştirebilmeleri için nefes egzersizleri öğretin. Örneğin, 4 saniye boyunca nefes almasını, 4 saniye tutmasını ve ardından 4 saniyede nefesi bırakmasını sağlayarak ona bir tür “4-4-4 tekniği” kazandırabilirsiniz. Bu teknik, çocuğun sinir sistemini rahatlatır ve korku anında daha sakin kalmasına yardımcı olur.

8. Destekleyici Kitaplar ve Medya Kullanmak: Çocuklara, korkularıyla başa çıkmayı öğreten kitaplar veya animasyonlar göstermek, onların bu konuda daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olabilir. “Bu hikayede karakter de karanlıktan korkuyor, ama sonunda bu korkuyu yeniyor,” gibi örnekler vermek, çocukların kendi korkularıyla başa çıkmalarını teşvik eder.

9. Uzman Desteği Almak: Eğer çocuğunuzun korkuları uzun süre devam ediyor ve günlük yaşamını olumsuz etkiliyorsa, bir çocuk psikoloğundan destek almak yararlı olacaktır. İzmir Yaşam Psikoloji Danışmanlık Merkezi, çocukların duygusal gelişimlerine destek olarak, korkularını aşmalarına yardımcı olmaktadır. Alanında uzman psikologlarımız, korkularla başa çıkmaları için çocuklarınıza destek sunmaktadır.

 Ne Zaman Profesyonel Destek Almalıyız?

·  Eğer bu korkular çocuğunuzun günlük işlevselliğini ve yaşam uyumunu olumsuz etkiliyorsa;

· Korkular, daha önce belirttiğimiz gelişimsel dönemlerle ilişkilendirilemiyorsa;

· Bu korkuların arkasında aile içindeki radikal değişiklikler, taşınma, seyahat veya arkadaş ve okul ortamındaki değişiklikler gibi çevresel etkenler varsa;

· Aile üyelerinden biri veya birkaçı kaygı bozukluğu yaşıyorsa, profesyonel destek almanız önemlidir.

Sonuç

Çocuklarda korkularla başa çıkmak, onların özgüvenini geliştirmek ve duygusal gelişimlerini desteklemek için önemli bir adımdır. Çocukların korkuları doğal bir gelişim sürecinin parçasıdır; ebeveynlerin bu korkuları anlaması, çocuklarının güvenli bir şekilde büyümelerine ve kendilerini daha güçlü bireyler olarak geliştirmelerine katkıda bulunur.

Çocukların korkularıyla sağlıklı bir şekilde başa çıkmaları, özgüvenlerini artırırken onları daha mutlu ve güçlü bireyler haline getirir. İzmir Yaşam Psikoloji Danışmanlık Merkezi olarak, uzmanlarımızla çocuklarınızın duygusal gelişimlerini desteklemek ve ailelerin güçlü bağlar kurmalarına katkı sağlamak için buradayız.